بیماری آندومتریوز زمانی رخ می دهد که سلول های پوششی بافت رحم (آندومتر) در جای دیگری از بدن رشد کنند. آن ها بیرون ار رحم چرخه ی ماهانه قاعدگی مشابه ای را پشت سر می گذارند، اما هیچ راه خروجی از بدن ندارند و این باعث التهاب (تورم) و به طور بالقوه تشکیل بافت اسکار در مناطق آسیب دیده می شود. این بیماری حتی سبب ناباروری در خانم‌ها می شود. امروز می خواهیم در مورد این بیماری و علائم و علل آن صحبت کنیم.
بیماری آندومتریوز چیست؟
در زنان، تغییرات هورمونی ماهانه باعث ضخیم شدن پوشش داخلی رحم (به نام بافت آندومتر) در آمادگی برای بارداری می شود. اگر زن باردار نشود، سلول ها به طور طبیعی تجزیه می شوند و به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی از بدن خارج می شوند.
آندومتریوز زمانی رخ می دهد که بافت آندومتر در خارج از رحم رشد کند، به ویژه در تخمدان ها و لوله های فالوپ، روده، مثانه و پوشش لگن.
این بافت خارج از محل به طور مشابه به دیواره رحم پاسخ می دهد، تحت تأثیر هورمون هایی که بر چرخه قاعدگی حاکم است، ضخیم و متلاشی می شود. ولی هیچ راه خروجی ندارند، که همین امر سبب التهاب و اغلب باعث ایجاد چسبندگی‌های اندام های رحمی و ایجاد بافت اسکار می شود.
آندومتریوز در کجای بدن تشکیل می شود؟
تکه‌هایی از بافت‌های آندومتر در نواحی مختلف لگن و ناحیه شکم یافت می‌شوند و در جاهایی دیگر مانند:
- لوله های فالوپ
- تخمدان ها
- واژن
- مثانه
- روده ها
- رکتوم
علائم و نشانه های بیماری آندومتریوز چیست؟
تخمین زده می شود که 75 درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز از درد مزمن رنج می برند. اگرچه درد یکی از شایع ترین علائم است، اما تنها نشانه آن نیست. بسیاری از زنان هیچ دردی را تجربه نمی کنند و تنها زمانی متوجه می شوند که تحت معاینه لگنی و عکسبرداری قرار بگیرند.
یادآوری این نکته ضروری است که از آنجایی که همه زنان و همه بدن‌ها منحصر به فرد هستند، دامنه و شدت علائم در زنان متفاوت است. برای درمان آندومتریوز و تشخیص آن باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید.
در زیر برخی از شایع ترین علائم و نشانه های اندومتریوز آورده شده است:
- خستگی
- درد شدید در طول قاعدگی
- درد حین و حوالی تخمک گذاری
- درد هنگام رابطه جنسی
- احساس درد در هنگام اجابت مزاج
- احساس درد هنگام ادرار کردن
- لکه بینی بین پریودها
- درد در ناحیه لگن، کمر یا پاها
- داشتن مشکل در کنترل مثانه پر
- خونریزی قاعدگی شدید یا نامنظم
- ناباروری
- احساس نفخ
چه چیزی باعث آندومتریوز می شود؟
تقریبا از هر 10 زن در سنین باروری، 1 نفر مبتلا به اندومتریوز است. علت دقیق آندومتریوز هنوز مشخص نشده است. تصور می شود که به دلیل انسداد یا آسیب به لوله های فالوپ یا تخمدان ها اتفاق می افتد. بیماری اندومتریوز یک ارتباط ژنتیکی نیز دارد. زنانی که مادر یا خواهری دارند که آندومتریوز داشته یا دارند، بیشتر مستعد ابتلا به آندومتریوز و شرایط سلامت باروری هستند. برخی دیگر از علل شایع آندومتریوز عبارتند از:
قاعدگی رتروگراد
قاعدگی رتروگراد زمانی است که جریان قاعدگی یک زن مسیر اشتباهی را طی می کند. این احتمال وجود دارد که باعث درد شود و در نتیجه ممکن است به اندومتریوز منجر شود. قاعدگی رتروگراد به شرایطی گفته می شود، که خون قاعدگی به جای خروج از واژن، از طریق لوله های فالوپ به داخل حفره لگن برگردد.
هورمونی که سلول های خارج از رحم را تغییر می دهد
طبق مطالعات تحقیقاتی، یکی دیگر از علل دیگر برای آندومتریوز می‌تواند زمانی باشد که هورمون‌ها سلول‌های خارج از رحم را به سلول‌هایی شبیه پوشش آندومتر تبدیل می‌کنند.
همچنین اعتقاد بر این است که اندومتریوز ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که نواحی شکم زن شروع به تبدیل به بافت آندومتر کند. دلیل این اتفاق هنوز معلوم نیست.
عوامل خطری که ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد، عبارتند از:
- اختلالات مربوط به جریان قاعدگی مانع از خروج خون و بافت از بدن می شود.
- عوامل ژنتیکی
- دوره های قاعدگی کوتاه مدت
- سزارین یا هیسترکتومی
- مقادیر بالای هورمون استروژن
- مصرف بیش از حد کافئین و الکل
- اختلالات ایمنی
چه چیزی باعث آندومتریوز می شود؟
تقریبا از هر 10 زن در سنین باروری، 1 نفر مبتلا به اندومتریوز است. علت دقیق آندومتریوز هنوز مشخص نشده است. تصور می شود که به دلیل انسداد یا آسیب به لوله های فالوپ یا تخمدان ها اتفاق می افتد. بیماری اندومتریوز یک ارتباط ژنتیکی نیز دارد. زنانی که مادر یا خواهری دارند که آندومتریوز داشته یا دارند، بیشتر مستعد ابتلا به آندومتریوز و شرایط سلامت باروری هستند. برخی دیگر از علل شایع آندومتریوز عبارتند از:
قاعدگی رتروگراد
قاعدگی رتروگراد زمانی است که جریان قاعدگی یک زن مسیر اشتباهی را طی می کند. این احتمال وجود دارد که باعث درد شود و در نتیجه ممکن است به اندومتریوز منجر شود. قاعدگی رتروگراد به شرایطی گفته می شود، که خون قاعدگی به جای خروج از واژن، از طریق لوله های فالوپ به داخل حفره لگن برگردد.
هورمونی که سلول های خارج از رحم را تغییر می دهد
طبق مطالعات تحقیقاتی، یکی دیگر از علل دیگر برای آندومتریوز می‌تواند زمانی باشد که هورمون‌ها سلول‌های خارج از رحم را به سلول‌هایی شبیه پوشش آندومتر تبدیل می‌کنند.
همچنین اعتقاد بر این است که اندومتریوز ممکن است زمانی اتفاق بیفتد که نواحی شکم زن شروع به تبدیل به بافت آندومتر کند. دلیل این اتفاق هنوز معلوم نیست.
عوامل خطری که ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد، عبارتند از:
- اختلالات مربوط به جریان قاعدگی مانع از خروج خون و بافت از بدن می شود.
- عوامل ژنتیکی
- دوره های قاعدگی کوتاه مدت
- سزارین یا هیسترکتومی
- مقادیر بالای هورمون استروژن
- مصرف بیش از حد کافئین و الکل
- اختلالات ایمنی
بعد از یائسگی هنوز بیماری آندومتریوز دارم؟
یائسگی زمان تغییرات اساسی در بدن شماست. یکی از چیزهایی که در طول این دوران اتفاق می افتد، تغییر در سطح هورمون ها در بدن شما، به ویژه استروژن است. بین هورمون های تناسلی و اندومتریوز ارتباط وجود دارد. پس از یائسگی، با کاهش سطح استروژن، ضایعات اندومتریوز اغلب کاهش می یابد. این همچنین می تواند به این معنی باشد که دیگر علائم این بیماری را تجربه نمی کنید یا شدت آن ها نسبت به قبل از یائسگی کمتر است.
با این حال، اگر هورمون‌ها را به‌عنوان درمان برای علائمی که در دوران یائسگی تجربه می‌کنید مصرف کنید، اندومتریوز همچنان ممکن است علائم ایجاد کند.
سوالات متداول
