دیابت بارداری یکی از عارضه های دوران بارداری است، که در دوران بارداری به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می شود. در حالی که اغلب زنان ممکن است هرگز هیچ نشانه ای از این عارضه ی بارداری نداشته باشند، برخی از آن ها تشنگی شدید، خستگی مفرط، حالت تهوع، تکرر ادرار و تاری دید را گزارش کرده اند. در این مطلب می خواهیم در مورد این عارضه ی بارداری، علل آن، عوامل خطر، عوارض احتمالی، و نحوه مدیریت آن صحبت کنیم.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری زمانی رخ می دهد که بدن زن باردار نتواند قند خون خود را به طور موثر کنترل کند و باعث بالا رفتن قند خون او شود. شش تا نه درصد از زنان باردار به دیابت بارداری مبتلا می شوند.
لوزالمعده مسئول انتشار ماده کنترل کننده قند انسولین در خون است تا به حذف مقادیر اضافی قند از بدن کمک کند. گاهی اوقات لوزالمعده بیش از حد انسولین تولید می کند و گاهی اوقات به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند. وقتی انسولین کافی تولید نمی کند، نمی تواند به حذف قند کمک کند و باعث افزایش قند خون می شود.
در دوران بارداری، افزایش هورمونی باعث تغییر سطح انسولین تولید شده توسط لوزالمعده می شود و باعث می شود که لوزالمعده نتواند با تولید انسولین مورد نیاز برای تنظیم قند خون هماهنگی داشته باشد. اگر این روند ادامه پیدا کند، دیابت بارداری اتفاق می افتد. بیشتر اوقات، این اتفاق برای زنان باردار بین هفته 24 تا 28 رخ می دهد، اگرچه ممکن است در اوایل بارداری نیز رخ دهد.
علائم و نشانه های دیابت بارداری
در حالی که اغلب زنان ممکن است هرگز هیچ نشانه ای از دیابت بارداری نداشته باشند، برخی از آن ها علائمی را گزارش می کنند، مانند:
- تشنگی شدید
- تکرر ادرار
- خستگی مفرط
- تهوع و استفراغ
- تاری دید
- کاهش وزن حتی با افزایش اشتها
برخی دیگر تغییراتی را گزارش می‌کنند که متوجه آن می‌شوند، مانند عفونت‌های مکرر مثانه یا احساس متفاوت بودن پس از خوردن غذاهای خاص.
به راحتی می توان فهمید که چرا برخی از زنان متوجه نمی شوند، زیرا این علائم در دوران بارداری رایج هستند.
علل ایجاد دیابت بارداری
مشابه دیابت نوع 2، دیابت بارداری زمانی ایجاد می شود که بدن دیگر قادر به پاسخگویی موثر به انسولین نباشد. وضعیتی که مقاومت به انسولین نامیده می شود. وقتی سلول‌های بدن به‌درستی گلوکز را جذب نمی‌کنند، قند ساده در جریان خون جمع می‌شود و در نتیجه سطح گلوکز در آزمایش‌های خون افزایش می‌یابد.
مقاومت به انسولین در زنان باردار عمدتاً به دلیل تغییرات هورمونی در این دوران است. دیابت بارداری ناشی از تأثیر هورمون های جفتی است. اینها می توانند مقاومت به انسولین را در افراد مستعد افزایش دهند. مشخص نشده است چرا برخی از زنان این هورمون ها را به خوبی تحمل نمی کنند و در نهایت به دیابت بارداری مبتلا می شوند.
عوامل خطر ابتلا به دیابت بارداری چیست؟
- چاقی: زنانی که قبل از بارداری اضافه وزن دارند یا چاق هستند در معرض خطر بیشتری هستند.
- سن: زنان بالای 35 سال بیشتر مستعد ابتلا هستند.
- سابقه خانوادگی: سابقه خانوادگی دیابت خطر ابتلا را افزایش می دهد.
- دیابت بارداری قبلی: اگر زنی در بارداری قبلی دیابت بارداری داشته باشد، در بارداری های بعدی در معرض خطر بیشتری قرار دارد.
- سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS): زنان مبتلا به PCOS بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت بارداری هستند.
چگونه دیابت بارداری تشخیص داده می شود؟
بسیاری از خانم ها در صورت ابتلا به دیابت بارداری علائمی ندارند بنابراین همه ی افراد باردار حدود 24 تا 28 هفته پس از بارداری، برای قندخون مورد آزمایش قرار می گیرند. این آزمایش بدون ناشتا و یک ساعته است که شامل نوشیدن محلول خوراکی گلوکز حاوی 50 گرم گلوکز و گرفتن خون پس از یک ساعت برای مشاهده واکنش بدن شما به گلوکز است. اگر او سطح قند خون بالا را تشخیص دهد، پزشک شما ارزیابی بیشتر را توصیه می کند. این شامل انجام یک آزمایش خون ناشتا سه ساعته است. بر اساس نتایج، پزشک متخصص زنان تشخیص می دهد که آیا دیابت بارداری دارید یا خیر.
عوارض و اثرات دیابت بارداری بر مادر و نوزاد چیست؟
زمانی که دیابت بارداری به درستی مدیریت نشود، می تواند عوارض مختلفی را هم برای مادر و هم برای جنین به دنبال داشته باشد:
برای مادر:
- پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری
- افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 در سایر مراحل زندگی و بعد از زایمان
- افزایش خطر نیاز به سزارین
- افزایش خطر ابتلا به دیابت در بارداری های آینده
برای نوزاد:
- وزن بیش از حد هنگام تولد
- صدمات هنگام تولد به دلیل جثه نوزاد
- سطح قند خون پایین در بدو تولد
- افزایش خطر چاقی و دیابت نوع 2 در مراحل بعدی زندگی
چگونه می توان دیابت بارداری را درمان کرد؟
خبر خوب این است که دیابت حاملگی را می توان به طور موثر مدیریت کرد تا بارداری و زایمان سالم را تضمین کند. در اینجا چند راه مدیریت این عارضه در دوران بارداری وجود دارد:
- تغذیه سالم: پیروی از یک رژیم غذایی متعادل با مصرف کنترل شده کربوهیدرات بسیار مهم است. نظارت بر سطح قند خون بعد از غذا می تواند به شناسایی غذاهایی که باعث افزایش قند می شوند کمک کند.
- ورزش منظم: درگیر شدن در فعالیت بدنی متوسط، همانطور که پزشک متخصص زنان در این دوران توصیه می کند، می تواند به بهبود حساسیت به انسولین کمک کند.
- پایش قند خون: نظارت منظم بر سطح قند خون به ردیابی واکنش بدن به غذا و ورزش کمک می کند.
- انسولین یا داروها: اگر سطح قند خون علیرغم تغییر سبک زندگی بالا بماند، ممکن است تزریق انسولین یا داروهای خوراکی تجویز شود.
- مراقبت های دوران بارداری: شرکت در تمام قرارهای قبل از تولد و همکاری با پزشک متخصص زنان برای نظارت و مدیریت صحیح ضروری است.
- نظارت بر جنین: سونوگرافی های منظم و سایر آزمایش ها می توانند رشد و سلامت جنین را زیر نظر بگیرند.
کلام آخر
دیابت بارداری نوعی دیابت موقتی است که در دوران بارداری رخ می دهد و هم مادر و هم جنین را تحت تاثیر قرار می دهد. اگرچه ممکن است دلهره آور به نظر برسد، اما مدیریت صحیح از طریق تنظیم سبک زندگی، نظارت دقیق پزشکی و در صورت لزوم داروها می تواند منجر به بارداری و زایمان سالم شود. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید و هر یک از عوامل خطر را دارید، بسیار مهم است که با پزشک متخصص زنان در شیروان، مراجعه و همکاری داشته باشید تا خطرات مرتبط با دیابت بارداری را به حداقل برسانید.
