قاعدگی دردناک (دیسمنوره) یکی از اختلالات زنانه بسیار شایع است که بروز آن در مواردی ممکن است سبک زندگی بانوان را تحت تاثیر قرار داده و باعث ایجاد دردهای نامنظم در هنگام پریود شود. بروز این اختلال معمولا دلایل مختلفی دارد و اصلی ترین علائم آن، افزایش شدت درد دوران قاعدگی نسبت به سایر بانوانی است که دچار این عارضه نیستند. دیسمنوره باتوجه به نشانه‌ها و علل بروز، دارای انواع مختلفی است. ما در ادامه این مطلب، با هدف پاسخ به پرسش‌های شما در این باره، به برخی نکات مهم و کلیدی درخصوص قاعدگی دردناک یا دیسمنوره اشاره خواهیم کرد.
دیسمنوره چیست؟
قاعدگی دردناک (دیسمنوره) به وضعیتی گفته می‌شود که در آن، بانوان بیشتر از سایر زنان دیگر دچار دردهای دوره پریود شده و ممکن است با گرفتگی‌های بسیار زیاد عضلات خود مواجه شوند. تقریباً هر خانمی در طول دوره قاعدگی ایجاد درد و گرفتگی در اندام‌های خود را تجربه می‌کند. اگر درد به گونه‌ای شدید باشد که در توانایی فرد برای انجام فعالیت‌های روزمره مشکلاتی ایجاد می‌کند می‌توان گفت که این وضعیت نشانه‌ای برای تشخیص دیسمنوره است.این درد غالبا نواحی مختلف بدن ازجمله قسمت پایین شکم را تحت تأثیر قرار می‌دهد و به ساید نقاط دیگر گسترش پیدا می‌کند.
انواع دیسمنوره
قاعدگی دردناک (دیسمنوره) بر اساس علائم و شدت درد، به دو دسته تقسیم می‌شود. دیسمنوره اولیه و ثانیه دو شکل رایج قاعدگی دردناک هستند که در ادامه توضيحات بیشتری در این باره ارائه خواهیم کرد:
· دیسمنوره اولیه: در صورتی که با شروع پریود، دردهای رایج دوره قاعدگی را تجربه می‌کنید و علت بروز آن وجود مشکل پزشکی نباشد، این وضعیت با عنوان قاعدگی یا دیسمنوره اولیه شناخته می‌شود. قاعدگی ابتدایی یا معمولی در زنان، همان دیسمنوره اولیه است. در دیسمنوره اولیه، یک یا دو روز قبل از قاعدگی و یا حتی در هنگام شروع خونریزی این درد آغاز می‌شود. نواحی درگیر در دیسمنوره اولیه معمولا قسمت پایین شکم، کمر یا ران است. حتی در برخی موارد ممکن است که این بخش‌ها ملتهب شوند و درد خفیف تا شدید در این قسمت‌ها احساس شود. دردهای دیسمنوره اولیه در بین دو تا سه روز پس از شروع از بین می‌روند.
· دیسمنوره ثانویه: در صورتی که به یک بیماری یا عفونت در ناحیه تناسلی و واژن دچار شده باشید، ممکن است پریودهای دردناکی را تجربه کنید. پریودهای دردناک ناشی از ابتلا به اختلال یا بیماری به عنوان دیسمنوره ثانویه شناخته می‌شوند. دردهای ناشی از دیسمنوره ثانویه معمولا کمی زودتر از سیکل قاعدگی آغاز می شوند و ممکن است گرفتگی عضلات بدن نیز در آن بیشتر باشد.
علت اصلی پریودهای دردناک چیست؟
اصلی‌ترین دلایلی که در ایجاد قاعدگی دردناک (دیسمنوره) موثر هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
· بیماری التهابی لگن (PID)
· آدنومیوز
· فیبروئید رحمی
· چسبندگی رحم
· مشکلات ژنتیکی و اختلالات مادرزادی در رحم
علائم قاعدگی دردناک چیست؟
قاعدگی دردناک (دیسمنوره) در زنان، معمولا با نشانه‌هایم تخلفی خود را نشان می‌دهد. علائم رایج دیسمنوره در بانوان به شرح زیر است:
· احساس درد در کمر و پشت
· احساس درد در بخش‌های مختلف زیر شکم
· احساس درد در قسمت‌های مختلف ران
· سرگیجه و سردرد
· خستگی مفرط
· بی نظمی در قاعدگی
· حرکات روده
· خونریزی شدید مقطعی همراه با لخته شدن خون
· یبوست یا اسهال
· کاهش سطح انرژی
· حالت تهوع و استفراغ
· احساس افسردگی و تحریک‌پذیری
· احساس اضطراب
بیشتر بدانبد: فیبروم رحم
آیا داشتن دردهای قاعدگی طبیعی است؟
ایجاد دردهای قاعدگی یکی از حالات کاملا طبیعی است که بسیاری از بانوان در دوران پریود آن را تجربه می‌کنند. طبق تحقیقات صورت گرفته در این زمینه، 50 تا 70 درصد از زنان در دوره قاعدگی، دردهای مختلفی را احساس می‌کنند. دردهای پریود معمولاً در اثر انقباضات رحمی ایجاد می‌شوند و نتایج دفع بافت پوششی داخلی رحم یا اندومتر هستند. در نتیجه بروز درد در دوران قاعدگی نگران کننده نیست و اگر میزان آن در محدوده کم تا متوسط باشد، می‌توان آن را یک وضعیت عادی در نظر گرفت.
چگونه دیسمنوره ثانویه باعث دردهای قاعدگی می‌شود؟
قاعدگی دردناک (دیسمنوره) ثانویه نوعی درد قاعدگی است که به دلیل ایجاد یک بیماری یا اختلال زنانه در بانوان ایجاد می‌گردد. به عبارتی دیگر علل بروز این وضعیت برخلاف دیسمنوره اولیه است. در دیسمنوره ثانویه، روش درمانی نیز شکل متفاوت‌تری دارد و ممکن است میزان درد در آن، بیشتر از نوع دیسمنوره اولیه باشد. بنابراین ابتلا به بیماری‌های زنانه، اصلی‌ترین علل بروز دیسمنوره ثانویه است و علائم آن که شامل درد بسیار شدید است، قبل از شروع چرخه قاعدگی آغاز می‌شود.
چه کسانی بیشتر در معرض دیسمنوره هستند؟
گروهی از بانوان ممکن است به سبب شرایط جسمانی خود، بیشتر در معرض ابتلا به قاعدگی دردناک (دیسمنوره) قرار گیرند. به طور کلی زنان زیر بیشتر از سایر افراد دچار دیسمنوره می‌شوند:
· بانوانی که از دخانیات استفاده می‌کنند.
· بانوانی که در طول قاعدگی خود الکل مصرف می‌کنند.
· بانوانی که چاقی مفرط یا اضافه وزن دارند.
· بانوانی که تاکنون باردار نشده‌اند.
· بانوانی که قبل از 11 سالگی شروع قاعدگی داشته‌اند.
آیا پریودهای دردناک می‌توانند عوارضی داشته باشند؟
اگر شدت درد پریود افزایش پیدا کند و از نوع قاعدگی دیسمنوره باشد، ممکن است مشکلات بسیاری برای بانوان ایجاد شود. ازجمله عوارض‌های مهم قاعدگی دردناک (دیسمنوره) شامل موارد زیر است:
· در صورتی که به دلیل آندومتریوز دچار قاعدگی دردناک شده‌اید، ممکن است با مشکلاتی همچون ناباروری روبه رو شوید.
· در صورتی که التهاب لگن عامل اصلی پریود دردناک در شما است، احتمال بروز عوارضی همچون آسیب دیدن لوله‌های فالوپ و بارداری خارج از رحم افزایش پیدا می‌کند.
· در صورت ابتلا به دیسمنوره، احتمال ایجاد مشکلات روحی افزایش پیدا کرده و ممکن است حالات افسردگی در شما پدیدار گردد.
· در برخی موارد ممکن است با استفاده از داروهای مسکن، عوارض آن‌ها بر بدن شما تاثیراتی ایجاد کند.
· کاهش کیفیت خواب و تمرکز از دیگر عوارض مهم مربوط به پریود دردناک است.
تشخیص درد قاعدگی طبیعی و دیسمنوره
معمولا درد پریود طبیعی شدت کمتری نسبت به قاعدگی دردناک (دیسمنوره) دارد و غالبا تا 2 الی 3 روز پس از شروع به پایان می‌رسد. این درد یک تا دو روز قبل از شروع قاعدگی احساس می‌شود و به تدریج میزان آن کاهش پیدا می‌کند. برای تشخیص دیسمنوره، بررسی سوابق پزشکی و معاینه فیزیکی توسط متخصص زنان لازم است. در برخی موارد ممکن است که پزشک از روش معاینات تخصصی لگن استفاده کند. معاینه لگن علل بروز این اختلال را در بیمارانی که مقاربت واژینال داشته‌اند مشخص می‌کند. در موارد دیگر، اگر احتمال بیمار دچار قاعدگی دردناک یا دیسمنوره شده باشد، لازم است که بررسی بیشتری در این باره صورت گیرد. با این حال روش‌های زیر، جزء راهکارهای تخصصی تر برای تشخیص دیسمنوره هستند:
· سونوگرافی ترانس واژینال
· لاپاراسکوپی
· هیستروسوکوپی
· تصویربرداری ام آر آی (MRI)
چگونه می‌توان دردهای قاعدگی را تسکین داد؟
برای کاهش درد قاعدگی دردناک (دیسمنوره) روش‌های مختلفی وجود دارد که شما می‌توانید با استفاده از آن‌ها، تاثیرات منفی این اختلال را کنترل کنید. در ادامه راهکارهای مهمی که برای کاهش شدت درد این اختلال ارائه شده است را معرفی می‌کنیم:
· داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی: استفاده از داروهای ضد التهاب و غیراستروئیدی با جلوگیری از فرستادن سیگنال‌های درد به مغز و کاهش درد پریود، وضعیت شما را برای یک دوره زمانی مشخص بهبود می‌بخشد. داروهای ضد استروئیدی باید زیر نظر پزشک متخصص مصرف شود.
· مصرف مکمل‌ها: تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن ازجمله ویتامین D و کلسیم با مصرف مکمل‌ها نیز جزء راهکارهایی است که می‌توانید به کمک آن دردهای پریود را کاهش دهید.
· مصرف دمنوش: نوشیدن چای سبز، دمنوش گیاهانی همچون بابونه، نعنا، پونه، زنجبیل، دارچین و رازیانه در کاهش التهابات ناشی از پریود موثر هستند و می‌توانند دردهای دوران قاعدگی دیسمنوره را بهبود ببخشند.
· حمام آب گرم: یکی از روش‌های موثر برای درمان‌های خانگی و کاهش درد پریود، حمام آب گرم است. حمام آب گرم نقش موثری در کاهش آثار منفی قاعدگی، تسکین درد عضلات و بهبود گرفتگی‌های شکمی دارد و باعث بهبود گردش خون در بدن بانوان می‌شود.
· پد حرارتی یا کمپرس آب گرم: انتقال گرما به نقاطی که درد در آن احساس می‌شود، تا حدودی دردهای قاعدگی را بهبود می‌بخشد و گرفتگی عضلات بدن را کاهش می‌دهد. قسمت پایین شکم، بهترین ناحیه برای قراردادن پد حرارتی یا کمپرس آب گرم است.
· رژیم غذایی سالم: اگر با دیسمنوره مواجه می‌شوید، لازم است که بدانید، استفاده از رژیم غذایی سالم نیز باعث می‌شود که شما دردهای کمتری در دوران قاعدگی تجربه کنید. خوردن غذاهای سرشار از ویتامین‌های مورد نیاز بدن، مواد معدنی و فیبر در تسکین دردهای پریود موثر خواهد بود. مصرف میوه‌ها، سبزیجات، ماست، خشکبار و نوشیدن بسیار آب نیز از دیگر موارد مهم در رژیم غذایی بانوانی است که از دردهای شدید دوران قاعدگی رنج می‌برند. غذاهای دارای قند بسیار، قهوه و نوشیدنی‌های حاوی کافئین زیاد، غذاهای بسیار تند و محصولات لبنی برای کسانی که لاکتوز حساسیت دارند، ازجمله مواد غذایی ممنوعه‌ای هستند که نباید از آن‌ها در دوران قاعدگی استفاده کرد. اجتناب از مصرف این دسته از محصولات به سبب ایجاد نفخ شدید و افزایش گرفتگی‌های عضلات در قاعدگی است.
چه زمانی باید در مورد دردهای قاعدگی به پزشک مراجعه کرد؟
این احتمال وجود دارد که در دوران قاعدگی، درد پریود به قدری شدید باشد که شما را از انجام فعالیت‌های روزانه محدود کند. همچنین ممکن است منجر به آن می شود که در خانه بمانید و از رفتن به محل کار یا مدرسه اجتناب کنید. در این شرایط لازم است که برای بهبود و کاهش اثرات منفی این اختلال به پزشک مراجعه کنید.
نتیجه گیری
قاعدگی دردناک (دیسمنوره) نوعی قاعدگی همراه با درد بسیار زیاد است که با دلایل مختلف در گروهی از بانوان ایجاد می‌شود. در دیسمنوره اولیه، علائم پریود به جهت انقباضات رحمی افزایش پیدا می‌کند و ممکن است بسیاری از افراد به صورت مادام‌العمر به این قاعدگی دچار باشند. در دیسمنوره ثانویه، بروز علائم پریودی ناشی از وجود نوعی بیماری یا مشکلات زنانه همچون التهابات لگن یا اندومتریوز است. روش های مختلفی برای تسکین درد دیسمنوره وجود دارد اما این نکته شایان ذکر است در صورت وجود علل پزشکی یا اختلالات جدی، لازم است که بیمار اقدام به درمان تخصصی و پیشرفته را داشته باشد.
سؤالات متداول
1. آیا می‌توان از دیسمنوره جلوگیری کرد؟
دیسمنوره قابل پیشگیری نیست اما در برخی موارد می‌توان با عمل به توصیه‌های پزشک و رعایت نکات مراقبتی از جمله نوشیدن دمنوش گیاهی، تامین ویتامین‌های مورد نیاز بدن، مصرف مسکن و کمپرس آب گرم تا حد قابل توجهی علائم این اختلال را کاهش داد.
2. درد مربوط به دیسمنوره ثانویه در چه زمانی از پریود ایجاد می‌شود؟
این درد معمولا چند روز قبل از پریود آغاز می‌شود و در دوران قاعدگی نیز ادامه دارد. در برخی موارد با شروع پریود این درد تشدید خواهد شد.
3. آیا دیسمنوره می تواند نشانه ای از یک مشکل جدی تر باشد؟
در برخی موارد ایجاد قاعدگی دردناک (دیسمنوره)، نشانه‌ای از ابتلا به اختلالاتی همچون التهاب و چسبندگی لگن، عفونت و آندومتریوز باشد.
